Sodyum Kromat Genel Bilgiler Sodyum kromat, sodyum, krom ve oksijenden oluşmuş iyonik özellikteki inorganik bir bileşiktir. Kromik asidin disodyum tuzu, krom disodyum oksit ve Rakromat isimleri ile de bilinir. Na₂CrO₄ formülüne sahip bu bileşik, suda çözüldüğünde sodyum ve kromat iyonlarına ayrılır. Sulu çözeltisi elektriği iletir. Sarı renkli olan bu katı higroskopiktir (suyu sever) ve bünyesine 4, 6 veya 10 tane su alabilir. Diğer kromat bileşikleri gibi sodyum kromat da toksik ve kanserojendir. Na₂CrO₄ formülüne sahip olan sodyum kromat bileşiğinin molekül kütlesi 161.97 g/mol'dür. İki tane sodyum (Na⁺) ve bir kromat anyonundan (CrO₄²⁻) oluşur. Fiziksel Özellikler Sodyum kromat sarı ve kristalik yapıda higroskopik bir katıdır. Kokusuz olan bu katı, 2.7 g/ml yoğunluğundadır ve erime noktası 792 °C'dir. Doğada tetrahidrat (Na₂CrO₄·4H₂O), hekzahidrat (Na₂CrO₄·6H₂O) ve dekahidrat (Na₂CrO₄·10H₂O) formlarında bulunur. Kimyasal Özellikler Higroskopik sodyum kromat katısı, suyu çok çabuk absorplayarak hidrat tuzlarına dönüşebilir. Suda çözüldüğünde sarı renkli çözelti oluşturur. Sodyum kromat ılımlı oksitleyici ajanlardandır. Üretimi ve Reaktivitesi Sodyum kromat, krom (VI) oksitin sodyum dikarbonat ile oksijenli ortamda tepkimesinden elde edilir. Bu tepkime yaklaşık 1100 °C'de gerçekleşir. Diğer bir elde edilme yöntemi ise krom (VI) oksitin sodyum hidroksit ve sodyum nitrat ile 350 °C'de tepkimesidir. Asitli ortamda krom (VI) yükseltgenerek Na₂Cr₂O₇ formülüne sahip sodyum dikromat bileşiğini oluşturur. Kullanım Alanları Sodyum kromatın en çok kullanıldığı alanların başında petrol endüstrisi gelmektedir. Petrol endüstrisinde korozyon önleyici olarak ve sondaj sıvılarında kullanılır. Bunun yanında tekstilde boya yardımcı maddesi ve mobilyalarda boya koruyucu olarak kullanılır. Ayrıca, sodyum dikromatın üretiminde temel kaynaktır. Sağlığa Etkileri Sodyum kromat, altı değerlikli bir krom bileşiği olup aşırı toksik ve kanserojendir. Aynı zamanda koroziftir ve göz ile deride yanma hissi verir. Yutulduğunda tehlikelidir ve ishal, şok ve karaciğer hasarlarına neden olur. Isıtıldığında bozunarak krom oksit buharı oluşturur ve bu da göz, deri ve mukoza membranına zarar verir. Güvenlik Önlemleri Sodyum kromat ile çalışırken uygun koruyucu giysi ve ekipman kullanılmalıdır. Göz, deri ve solunum yoluyla temasından kaçınılmalıdır. Bu kimyasalın kullanıldığı alanlar iyi havalandırılmalıdır ve dökülme durumunda uygun temizleme yöntemleri uygulanmalıdır. Ekstra Bilgiler
|